Dit is de situatie

Miljoenenstromen

RTL Nieuws heeft vanaf medio 2021 tot oktober van dit jaar de digitale geldstromen onderzocht. Daaruit blijkt dat Hamas 38,9 miljoen euro in crypto heeft ontvangen. Niet alleen Hamas, maar ook andere pro-Palestijnse groeperingen zoals Hezbollah en de Jihad zijn onderzocht. Hezbollah heeft in diezelfde periode zo'n 3,5 miljoen euro ontvangen. De financiering van de Palestijnse Islamitische beweging Jihad is het grootst, zij hebben zo'n 92,7 miljoen euro ontvangen. Bij elkaar kregen zij iets meer dan 135 miljoen euro op hun rekeningen bijgeschreven. Uit hetzelfde onderzoek van RTL komt naar voren dat de meeste donaties uit Iran en Syrië komen. 

Optreden is lastig. Wel wist Israël afgelopen juni ongeveer 1,6 miljoen euro uit de wallets van Hezbollah in beslag te nemen. Maar zowel het in beslag genomen geld, als de donaties zijn nog maar een schijntje van de totale waarde van de organisaties. De Amerikaanse overheid schat dat Hamas meer dan een half miljard dollar aan financiële middelen tot zijn beschikking heeft om hun aanvallen op Israël te bekostigen.

Dit is de discussie

Hoe komt Hamas aan zijn geld?

Bij een gebrek aan toezicht is het dus lastig om de verschillende digitale geldstromen te stoppen. Eén van de manieren om aan geld te komen is door middel van donaties. Donaties die vrijwillig gedaan worden door onbekende partijen om de aanvallen van Hamas te bekostigen. Ook dit gebeurt buiten de banken om via crypto. Eline is niet verbaasd dat er geld wordt verdient door middel van donaties in crypto, zegt ze in Geld of je Leven (EO).

“We weten dat in januari 2019 er een online campagne van hen is ontdekt waarin zij online mensen opriepen om in bitcoins geld te storten. Daar stond ook een adres bij genoteerd. Achteraf natuurlijk oerstom. Want dan zeg je gewoon: ‘ik woon daar, jongens!’"

Daarom opereert Hamas nu op een andere manier.

"Daar zijn ze natuurlijk mee gestopt. Vervolgens zijn ze weer op andere manieren via crypto weldegelijk geld aan het inzamelen. Dus in die zin verbaasde het mij niet dat er geld werd ingezameld.”

Hoe komt het dat terroristische organisaties op deze manier aan hun geld komen? Yvo Amar is deskundige op het gebied van terrorismefinanciering en legt uit waarom zij veelal kiezen voor crypto in plaats van normale valuta via banken.

“Hamas is gesanctioneerd in heel veel landen, in Amerika en de EU in ieder geval. Dat betekent dat zij niet kunnen bankieren via het reguliere bankensysteem. Dan zie je dus dat dat soort groeperingen heel creatief worden in manieren om geld te vergaren. Crypto is een bekende manier om het geld toch binnen te krijgen zonder van het regulieren bancaire systeem gebruik te maken.”

In een blockchain staat heel veel informatie. Het is een enorme klus om al die kleine stukjes informatie te doorzoeken. Wel is duidelijk waar het geld vandaan lijkt te komen. Maar door wie ze precies gefinancierd worden, is lastig te achterhalen. Ook omdat de geldstromen vaak omslachtig zijn.

“Er zijn ook heel veel stromannen in Palestina, maar ook in landen als Qatar en de landen om Gaza heen. In dit geval ook Iran. Er wordt niet rechtstreeks geld naar Hamas overgemaakt maar naar een partij die op zichzelf een reguliere activiteit verricht. Dat kan een ziekenhuis zijn of een medicijnbedrijf, dat zien we heel vaak. Die hebben contacten met Hamas of iemand van Hamas zit in het bestuur en vanuit die bedrijven wordt dan geld doorgesluisd naar Hamas. Op het oog heb je dan het idee dat je geld overmaakt naar een legitiem bedrijf maar in feite ben je Hamas aan het financieren.”

Uiteindelijk willen onder andere overheden toezicht op de cryptowereld. Ook moet er duidelijk worden wie er achter de betalingen zitten, zodat criminelen vervolgd kunnen worden. In Amerika is daar al succes mee geboekt.

“Er zijn in de verenigde staten zaken gevoerd. Bijvoorbeeld om Silk Road een hele grote online zwarte markt waar je ook met crypto betaalde en daar zat een heel crimineel netwerk achter. Toen zijn de eerste zaken in de VS gevoerd op basis van die blockchainanalyse. Want hoe hard kan je bijvoorbeeld zeggen: ‘Eline zat achter adres 1, 2 en 3, dat was niet Marieke’. Daar zijn dus manieren voor gevonden waarbij de rechter er ook in mee ging.”

Ronner ziet al wel dat er verschillende stappen genomen worden, ook in Nederland, om het de onderwereld moeilijker te maken hun activiteiten online te financieren.

“We zien op nationaal vlak, op Europees en Amerikaans vlak, in die zin ook wel op supranationaal vlak dat handhavingsautoriteiten aan de gang zijn. Met name van het regulieren van beurzen, exchanges, zoals Binance of Bitvavo in Nederland."

Zo zijn er platformen waar een registratie verplicht is. Anoniem je crypto beheren is dan niet meer mogelijk. Dat heeft een aantal voordelen. Maar makkelijk handhaven is het niet. Vanwege onenigheid met toezichthouders is het populaire Binance-platform in Nederland gestopt.

“Er zijn registratieverplichtingen, dus als je bij een geregistreerde exchange zaken doet, dan weet die beurs wie daar zijn crypto stalt. Daar is nu ook toezicht. Dus als ik kwaad zou willen, zou ik niet via die beurs handelen. Er zijn nog wel malafide beurzen omdat die handhaving niet mondiaal wordt geregeld. Alleen crypto is wel een wereldwijd fenomeen. Die handel in cryptovaluta houdt zich niet aan landsgrenzen en dat maakt het best lastig.”

Amar ziet ook dat het controleren van crypto de nodige uitdagingen met zich meebrengt. Maar een reguliere controle zal niet zomaar opgezet zijn.

“Men is er druk mee bezig. We zien dat de toezichthouders, zowel bestuursrechtelijk de DNB in Nederland maar ook andere autoriteiten en de opsporingsinstanties er mee bezig zijn. Men ziet dat er heel veel gebruik wordt gemaakt van het ondergrondse. Daar willen ze absoluut wat aan doen. Daar zijn ze druk mee bezig. Maar uiteindelijk is het iets van de lange adem denk ik."

Dit is het gesprek

Luister onze podcast

Benieuwd naar de hele discussie? Luister hier naar Geld of je Leven (EO) waarin presentator Hans van der Steeg in gesprek gaat met journalist Eline Ronner en advocaat Yvo Amar.